Türkiye’deki Suriyeli Sığınmacılar

M. Yahya EFE

Sevgili okurlarım, her yıl haziran ayının 20’si Dünya Mülteciler Günü olarak kutlanıyor.
20 Haziran, dünyadaki mültecilerin durumunu ve yaşadıkları problemleri görünür kılmak ve bu konuda toplumda bir bilinç oluşturmak için önem arz ediyor.
3,6 milyon kayıtlı Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği yapan Türkiye, dünyada en çok sığınmacının bulunduğu ülke. Türkiye, sahip olduğu Suriyeli sığınmacı sayısı ile dünya üzerinde en fazla sığınmacı ağırlayan ülke konumunda.
Suriyeli sığınmacıları ağırlayan ülkeler sıralamasında Türkiye’nin ardından sırasıyla Lübnan, Ürdün, Irak ve Mısır geliyor.

Birleşmiş Milletler Mülteci Örgütü’nün resmi web sitesinden edindiğimiz bilgilere göre, dünya çapında yaklaşık 5 milyon 635 bin kayıtlı Suriyeli göçmen bulunuyor.
İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre ise, bahsi geçen Suriyeli göçmenlerin yaklaşık 3 milyon 614 bini Türkiye’de yaşıyor.
Türkiye’de bulunan Suriyeli sayısını il bazında incelediğimizde, İstanbul sahip olduğu Suriyeli sığınmacı sayısı ile birinci sırada karşımıza çıkıyor.
İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı verilere göre, İstanbul’da 546 bin 296 Suriyeli yaşıyor.
Türkiye’deki sığınmacıların en çok yaşadığı iller sıralamasında; İstanbul’u takip eden iller; sırasıyla Gaziantep, Şanlıurfa, Hatay, Adana, Mersin, Bursa, İzmir, Kilis ve Konya geliyor.
Suriyelilerin yerli nüfusa oranla en yoğun yaşadığı il %80,61 ile Kilis. Kilis’i %26,56 ile Hatay, %21,58 ile Gaziantep ve %21,37 ile Şanlıurfa izliyor.
Suriyelilerin Türkiye’deki Hukuki Statüsü ise; Türkiye, 1951 tarihli Birleşmiş Milletler Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Cenevre Sözleşmesi’ne taraf ülkelerden biri.
Ancak sözleşme kapsamında Türkiye’nin koyduğu bir coğrafi sınırlama şerhi mevcut.
Bu coğrafi kısıtlamaya göre Türkiye, sadece Avrupa’dan gelenlere mülteci statüsü verirken Avrupa ülkeleri dışından gelen ve sığınma talep eden kişilere "Geçici sığınma" imkânı tanıyor.
Daha açık bir ifadeyle Suriyeli göçmenler konusunda açık kapı politikası izleyen Türkiye, Suriyeli sığınmacılara "Mülteci” statüsü vermiyor. Özel bir “Misafir” statüsü vererek “Geçici koruma” sağlıyor.
Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyeliler nerede kalıyor?
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı güncel verilere göre, Türkiye’de bulunan Suriyeli sığınmacılardan yalnızca 109 bin 262’si Geçici Barınma Merkezleri olarak adlandırılan kamplarda kalıyor.
Geri kalan 3 milyon 613 bin 644 sığınmacı ise Geçici Barınma Merkezleri dışında yaşıyor. Bir başka deyişle Suriyeli sığınmacıların yalnızca %3’ü kamplarda barınıyor.
Türkiye’de bulunan Suriyeli sığınmacıların 1 milyon 956 bin 459’u erkeklerden, 1 milyon 657 bin 185’i ise kadınlardan oluşuyor.
Bunun yanı sıra, Türkiye geneline baktığımızda geçici koruma kapsamındaki Suriyeli sayısının Türkiye nüfusuna oranı % 4,4 olarak karşımıza çıkıyor.
Suriyelilere ilişkin açıklamalarda bulunan İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, bu yıl, aylık ortalama 11 bin Suriyelinin ülkesine dönüş yaptığını belirterek, bu sayının 1,5-2 katına çıktığını ve sınır kapılarında bir hareketlenme yaşandığını bildirdi.
Suriye’de savaş bittiğine göre, bütün Suriyeli sığınmacılar ülkelerine dönmelidirler.