Kilis Gelenekleri: "Yemek Daveti, Yatak Çerezi, Cille Töreni"

Metin MERCİMEK

Asırlar boyunca uygulanan ve  toplumu bir arada tutan en önemli bağ geleneklerimizdir. Kilis'in gelenek ve göreneklerine baktığımız zaman, hem etkileyici yönünün olduğunu hem de toplumun geleceğine ışık tutan ve aynı zamanda önemli bir yarar sağladığını görürüz. Bunlar yemek daveti, yatak çerezi ve cille olmak üzere üç asıl adette kendini gösterir. 

Yusuf ŞEREFOĞLU

İstanbul Kilis Vakfı Başkan Yardımcısı 

Sosyal dayanışmanın en güzel örneklerinden biri olan “Kilis’te Yemek Davetleri”, geleneğimiz, kültür değerlerimizin başında gelmektedir.  Barışı, dostluğu, sevgiyi ve hayırseverliği içinde barındıran yemek daveti, hem damak lezzetimizi hem de topluma huzuru ve barışı sağlamaktadır. Hepsi birbirinden anlamlı olan onbir çeşit yemek davetlerini şu şekilde sıralayabiliriz. 

1- Düğün Davetleri, 
2- El Öpme Daveti
3- Köşk Altı Davetleri 
4- Gelin-Damat Davetleri 
5- Yaz Davetleri 
6- Kış Davetleri
7- İlk Bahar Davetleri 
8- Sahur Davetleri
9- Bayram Davetleri
10- Sahra (Piknik) Davetleri
11-  Ramazan Davetleri. 

Diğer bir Kilis Geleneği ise “Yatak Çerezi”dir. Bilindiği üzere, eskiden Kilis’te aile düzeni babaerkil aile olduğundan, damat olacak kişinin babası, annesi, kardeşleri, varsa ağabeyi ve hanımı, onların çocukları hep beraber otururlardı. Böylesine kalabalık bir ailede, ‘Yatak Çerezi’ geleneğinin asıl oluşumunu birlikte görelim.

Yeni bir evliliğe adım atmış olan damat, yeni gelini memnun etmek için, çarşıdan leblebi, fıstık, çekirdek, fındık, badem gibi kuru yemişleri gizliden eve getirir ve yatak odasının bir köşesine saklar. Gece el ayak çekildiği zaman, çerez torbası açılır, gelinle damat gizlice yer. Ancak kaynananın bu olayı sezinlemesi ile evde kızıl-kıyamet kopar. Ertesi günü  kaynana oğluna, olayı ört bas edeceği yerde, tüm ailenin önünde ağır sitemler yapar. 

Şimdi ‘Yatak Çerezi’ geleneğinin bu duruma nasıl geldiğinin sebebini, Kilis Kent Gazetesi Sahibi Ahmet Barutçu’nun ağzından dinleyelim: “Bu husus, sosyal ve iktisadi durumla ilgili olsa gerek. Birincisi, gelinin büyükler huzurunda çerez yemesinin ayıp sayılması, böyle bir gizliliği gerektirmiş olabilir. İkinci husus ise, iktisadi sebeplerden ileri gelmektedir. Çünkü babaerkil ailede, onca nüfusa ancak çok büyük bir torba çerez yeterli gelir. Buna da damadın bütçesi kâfi gelmeyebilir.” diye anlamlı bir yorum yapmıştır. 

Diğer önemli geleneklerimizden biri de ‘Cille Töreni’dir. Kendine özgü bir anlamı ve güzelliği olan bu tören, keşke hala devam etmiş olsaydı. Çünkü Cille Töreni, çok anlam taşımaktadır. Bakınız yine Kilis Kent Gazetesi Sahibi Ahmet Barutçu, Cille Töreni ile ilgili olarak bizlere, toplumun geleceğine yarar sağlayacağını belirterek şunları anlatmaktadır:

 “Cille Töreni’nde, tepsi içinde çeşitli yiyecekler, gelinin başı üzerinde dolaştırılmakta olup, tepsi içine buğday, tuz, şeker ve para konmuştur. Buğday bereketi, tuz tutumluluğu, şeker ağız tadını, para serveti ve zenginliği temsil etmiştir. Kilis insanı ise bu geleneğe çok önem vermiş ve bunun geleceğe dönük bir yarar sağlayacağına inanmıştır.” diye ifade etmiştir. 

İşte toplumun geleceğine ışık tutan ve insanları bir arada tutan gelenek ve göreneklerimizi sevmek ve benimsemek gerekiyor. Kilis Vakfı yönetim kurulu üyeleri olarak Kilis gelenek ve göreneklerine sahip çıkılmasını istiyor, gelenek ve göreneklerimizin bir başka güzelliğinde yeniden buluşalım diyoruz.