Balık Kültürü

Metin MERCİMEK

“Gıdalar arasında ‘vücudumuzda iyi gelmediği şey yoktur’ diye yorumlanan tek gıda balıklardır.”

Kilis’te çocukluk günlerimde, Reyhan tarafından tatlı su balığı gelirdi. Bunlardan en çok sazan ve bıyıklı balık önde yer alırdı. Halkımız arasında ise “Kara balık” ve “Beyaz balık” olarak adlandırılmasını hala çözemedim. Annelerimiz bu balıkları, terbiyeleme işlemi yapmadan ocağa koymazdı. Karabiber, pul biber, kimyon, Kişniş (küzbara), portakal kabuğu ve tuzla birlikte sosunu hazırladıktan sonra, parça haline getirilmiş olan balıklar iyice emdirir ve 1 gün bekletirdi. Ertesi gün terbiyelenmiş olan balıklar kızgın ateşte kızartılarak servis yapılırdı. Lezzetini hala unutamadım.

Sularımızdaki balıkların bazı türleri, bütün bir sene boyunca yenilebilir durumdadır. Mevsimine göre lezzetini bir kat daha arttırırlar. Ancak bu balıklar, belli aylarda fazla veya az miktarda avlanırlar. Şimdi balıkların aylara göre avlanma takvimine bir göz atalım.

Aralık ayı: Uskumru, Lüfer, Palamut ve Torik yağlı olduklarından her türlü yemeği yapılır. Tekir ve Hamsi’de bol bulunur.

Ocak ayı: İstavrit, Lüfer, Uskumru, Palamut bu ayda lezzetini korur. Kefal ve Hamsi tam yağlı durumdadır. Çinekop, Mezgit, Kofana, Minekop balıkları kolayca temin edilir.

Şubat ay: Bu ayda yavaş yavaş Kalkan mevsimi başlar. Mayıs ayına kadar devam eder. Uskumru, Lüfer, Palamut yağını kaybeder. Tekir bolca bulunur.

Mart ayı: Kefal, Levrek ve Kalkan’ın en lezzetli zamanıdır. Uskumru’nun yağı bitmiş, ancak tavası yenilebilir. Bu mevsim Gümüş balığı çok çıkmaya başlar.

Nisan ayı: kalkan yine başta gelir. Kalkan’ın en bol zamanıdır.  Mercan, Levrek, Kılıç ve Kırlangıç bolca çıkmaya başlar.

Mayıs ayı: Levrek, Barbunya, Dil balığı, Tekir, Kılıç ve İskorpit zevkle yenilen mevsimidir. Uskumru, Torik, Palamut, Hamsi ve İstavrit yağını kaybeder.

Haziran ayı: Bu ayda balıklar çok az tutulur. Dip balıkları yumurtalarını dökmüş olduklarından çok dağınık gezerler.

Temmuz ayı: Sardalye balığı mevsiminin başlangıcıdır. Ekim ortasına kadar devam eder. Ayvalık’ta Sardalye’nin küçüğüne “Papalina” denilir ve çok lezzetlidir.

Ağustos ayı: Çingene Palamudu mevsimini açar. Boyu uskumru kadar veya biraz daha iridir. Levreğe bile tercih edilir.

Eylül ayı: Sardalye ve Kılıç balığının lezzetli zamanıdır. Palamut ise irileşir ve her türlü pişirilmeye elverişlidir.

Ekim ayı: Birçok balıkların Karadeniz’de beslenip, Marmara’ya göç başladıkları mevsimdir. Bu nedenle bol miktarda bulunur.

Kasım ayı: Uskumru’ un en iyi zamanıdır. Bu ayda Torik akışı başlar ve lakerdası çok yapılır. Ayrıca Pisi balığının en nefis olduğu mevsimdir.

Hepimizin bildiği üzere, balığın sağlık açısından faydalarını saymakla bitiremeyiz. Öncelikle Omega-3 yağ asitleri kötü kolesterol adı verilen LDL kolesterolü düşürücü özelliğine sahiptir. Bu önemli özelliği ise kalp sağlığını korumaktadır. Ayrıca balığın içerisinde bulundurduğu iyot, zekâ gelişimine çok fayda sağlar.

İşte, “Vücudumuzda iyi gelmediği şey yoktur” diye yorumlanan balıkları sofralarımızdan eksik etmeyelim ve balık kültürünü elden bırakmayalım.