5 ili kapsayan kentsel dönüşüm müjdesi!

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, İzmir’de ‘Türkiye İklime ve Afetlere Dayanıklı Şehirler Projesi’ paneline katıldı. Bir otelde düzenlenen programda kentsel dönüşüm ve bununla ilgili yapılan çalışmalar ele alındı. Şehirleri çok önemsediklerinin altını çizen Bakan Özhaseki, “Günümüzde de şehirlerimizi geleceğe hazırlamak adına büyük bir gayret içerisinde devam ediyoruz. Önümüzdeki günlerde şehirlerimizi bekleyen birkaç tane ciddi sorun var. Bunları bilerek hareket etmek durumundayız. Birincisi, Birleşmiş Milletler raporlarına göre 2030 yılı dünya nüfusunun yüzde 70'i artık şehirlerde yaşayacak. Dünya nüfusu 10 milyar olacak. Haliyle kırsallardan merkezlere doğru göçlerde devam edecek. İkincisi insan eliyle çıkarlar, kargaşalar zirveye doğru git gide tırmanarak devam ediyor. Patlamalar, ölümler, iç kargaşalar, savaşlar hep bunlar insan eliyle çıkardan belalar olarak karşımızda duruyor. Üçüncüsü de ortak evimizde olan dünyayı bekleyen en büyük tehditlerden birisi de artık iklim değişikliği ve küresel ısınma. İçinde bulunduğumuz Akdeniz Havzası son 100 yıl içerisinde bütün dünya ısısı 1.1 derece arttığı halde 1 buçuk derece artar. 2 derece arttığı takdirde işte orada artık gıda krizleri başlar, göçler başlar, göçlerin neticesinde de savaşlar başlar. Büyük bir tehditle de karşı karşıyayız. Sebebi sanayi devrimiyle birlikte çok üretmemiz, ürettiğimiz ürünlerde çokça tüketmemiz. Tüketmekle kalmayıp çok da kirletmemiz” dedi.
Son 100 yıl içerisinde denizlerimizde ve ana karamızda meydana gelen 6.0 üzerindeki yıkıcı depremler diye tabir ettiğimiz deprem sayısı 231” diye konuşan Bakan Özhaseki, sözlerine şunları ekledi:
“Neredeyse her sene 2 veya 3 tane yıkıcı deprem oluyor. Ana karamızda meydana gelen deprem sayısı ise 60'ın üzerinde. Bilim adamları diyorlar ki Himalayalar’dan başlayarak Alplere doğru uzanan çizgi üzerinde riskli olan 5 tane ülke var. Birisi de Türkiye. Biz ne yapıyorsak bu gerçekliği bilerek yapmak zorundayız. Bilim adamları Türkiye'de üç tane önemli deprem bölgesi ve hattı olduğunu söylüyorlar. Van Gölü civarından başlıyor, Erzincan'dan, Düzce, Adapazarı ve Marmara’ya kadar uzanmış olan Kuzey Anadolu Kay hattı. Bu fay hattında binlerce yıldır kırılmalar devam ediyor. İkincisi de aynı bölgeden başlayarak Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş, Hatay ve Akdeniz'e doğru uzanan Doğu Anadolu fay hattı. Üçüncüsü Ege bölgesi. Biz bu gerçekliği bilerek hareket etmek durumundayız.”

“Bu ayın sonuna kadar teslim edeceğimiz konut sayısı 75 bin”
Kentsel dönüşümün doğru bir şekilde uygulanırsa şehirlerin yaşadıkları sorunlarını, iş yerlerini dirençli hale getirebileceklerinin altını çizen Özhaseki, “Kaç şiddetinde deprem gelirse gelsin bize hiçbir zarar veremez. O amaçla 2012 yılında Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bir kanun çıkardık. 2 milyon 250 bin kadar kadar konut işleri yenilendi. Şu anda 450 bin civarında yenilemelerine devam ediyor. Çok daha hızlı olmamız lazım. Bunun için de birkaç ay önce Kentsel Dönüşüm Başkanlığını kurduk. Alt yapısını güçlendirdik ve yeni yasalar çıkardı. Geçtiğimiz on yıl boyunca biz kentsel dönüşüm yapalım, ülkemizdeki konutları sağlam ve dirençli hale getirelim, diye çırpındıkça, durmadan takas olmak isteyenlerin neler yaptıklarını bildiğimiz için onları aşacak şekilde biz kanunlar geçtik. En sonunda da hep beraber 6 Şubat gibi bir deprem yaşadık. 18 tane ilimiz etkilendi. 14 milyon insan bundan zarar gördü. 680 bin bin konut, 170 bin civarında da iş yerimiz yıkıldı ve yerde yıkılmak üzere. Maddi hasar 104 milyar dolar. Kolay kolay bu işin altından kalkılamaz. 390 bin civarında konut olarak hak sahibi var karşınıza gelebilecek olan. Şu anda 300 binden fazla konutun yapım işi sıraya girdi hızla devam ediyor. Bu ayın sonuna kadar teslim edeceğimiz konut sayısı 75 bin. Bugünkü parayla da 60 milyarı bulan bir parayla o bölgelerin sadece altyapısı için kullanıyoruz. Hatay için 14 milyar. Bazen durmadan parti gözeterek konuşanlara diyorum ki ‘Hatay'da Cumhuriyet Halk Partisi var. Ama altyapı için bakın 14 milyarı oraya ayırdık” diye konuştu.

“İzmir’de 36 bin binanın da acilen dönüştürülmesi lazım”
İzmir'de 6 ve 7 üzerinde bir şiddetle deprem üretebilecek 20'den fazla fay hattının bulunduğunu söyleyen Bakan Özhaseki, “En riskli bölgelerden birisinde oluyoruz. Burada 36 bin binanın da acilen dönüştürülmesi lazım. 36 bin binada 180 bin bağımsız birim var. Bunları yapabilmek için el birliği içerisinde hareket etmeliyiz. Bu işin üç tarafı var. Birisi bakanlık ise birisi belediyeler. Birisi de şahıslar. Burada üzülerek söylüyorum belediye tarafında ayağımız eksik. İsteriz ki gelsinler, kolumuza girsinler. Biz onların koluna gidelim, ayaklarına gidelim hiç önemli değil. Buradaki dönüşümleri baştan sona beraber yapalım. Fakat çok kolay bir slogan bulmuşlar, ‘Bizler kentsel dönüşüme değil, rantsal dönüşüme karşıyız’ diye. Bu kaçış yolu adeta. Lütfen rantsal dönüşüm yapmayın” cümlelerini aktardı.
İstanbul'u çok önemsediği için orayla ilgili bir proje açıkladıklarını da söyleyen Bakan Özhaseki, “Projemize de şu ana kadar 1 milyon 200 binden fazla vatandaşımız müracaat etti. Yüzde100 kendi arasında anlaşan binalara biz 1 buçuk milyon liralık 100 bin lirası taşınma desteği olmak üzere yarısı direkt hibe yarısı da uygun şartlarda çok düşük faizli kredi olarak ilan ettik. 40 tane kadar şu anda tırımız İstanbul'da aydınlatmaya halkımızda devam ediyorlar. Müracaatlar alıyorlar. Önümüzdeki günlerden İstanbul için büyük bir heyecanla görüşümün başlayacağını düşünüyorum” şeklinde konuştu.

Kentsel dönüşüm müjdesi
Dünya Bankası ile imzaladıkları bir anlaşmayı hayata geçirdiklerinin müjdesini veren Bakan Özhaseki, İstanbul, İzmir, Manisa, Kahramanmaraş ve Tekirdağ’ın kentsel dönüşümüne büyük bir katkı sunacak olan “İklim ve Afetlere Dayanıklı Şehirler Projesi”ni başlattıklarını söyledi. Amaçlarının, iklim değişikliğinin Türkiye’ye etkilerini en aza indirmek ve şehirleri afetlere dirençli hale getirmek olduğunu vurgulayan Özhaseki, projeye dair açıklama yaparak şu sözlere yer verdi:
“5 ilimizi kapsayan projede pilot ilimiz ise İzmir’dir. Bu 5 şehrimizde, riskli yapıların dönüştürülmesinde enerji verimliliği esas olacak. Proje kapsamında iklim dostu ve afetlere dayanıklı konut ve iş yeri yapımı için hak sahiplerine uygun maliyetli finansman imkânı sunacağız. 2,5 milyon TL’ye varan kredi desteği vereceğiz. Aylık yüzde 0,69 faiz ve 180 ay vadeyle verilecek. Başka konutu olmayan orta ve düşük gelirli vatandaşlarımıza; şehit ve gazi yakınlarına, emeklilere ve engellilere yıllık yüzde 0,25 faiz indirimi sağlayacağız. Bunun yanında A sınıfı Enerji Kimlik Belgesi bulunan binalar için yıllık yüzde 0,50, B sınıfı Enerji Kimlik Belgesi bulunan binalar için yıllık yüzde 0,25 faiz indirimi uygulayacağız. Ödemeler, inşaat ilerleme seviyesine bağlı olarak yapılacak. Projeyle 5 ilimizin dönüşümünde büyük bir adım atmış olacağız. Hedefimiz, İzmir’i, İstanbul’u ve tüm Türkiye’yi, başta iklim değişikliği olmak üzere deprem, sel ve heyelan gibi bütün afetlere karşı dayanıklı hale getirmektir. Elimizi İzmir’den çekmeyeceğiz.”
Programda konuşan Kentsel Dönüşüm Başkanı Hakkı Alp, “Kentsel Dönüşüm Başkanlığı, afetlere yönelik dönüştürülmeyen tek bir yapı kalmayana kadar dönüşüm çalışmalarına hızla devam ediyor. Vatandaşlarımız, hazırladığımız alan ve yapı bazlı tüm projelerde, kurum ve kuruluşlarla ne kadar birlikte bir dönüşüm süreci gerçekleştirirse, bu süreç sağlıksız yapıların bir an önce afetlere karşı dirençli hale gelmesini sağlayacaktır. Yapı bazlı dönüşümlerde bakanlığımızın kira yardımı ve faiz desteği bulunmaktadır. Dünya Bankası finansmanı aracılığı ile iklim ve afetlere dayanıklı şehirler projesini, riskli yapılı İzmir ilimizden başlatmak üzere, uygun şartlarda finansman sağlayarak vatandaşlarımızın güvenli yapılara kavuşması ile ilgili projemizi başlatmış bulunmaktayız. Dünya Bankası yetkililerimizle Eylül 2022’de onaylanan projemiz Aralık 2022’de 330 milyon Euro miktarda Hazine ve Maliye Bakanlığı ile imzalanmıştır. Projede pilot seçilen illerden; İzmir, İstanbul, Tekirdağ, Manisa ve Kahramanmaraş'ta bu proje kapsamında çalışmalarımız devam edecektir” ifadelerini kullandı.
Programa Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin yanı sıra, İzmir Valisi Süleyman Elban, AK Parti İzmir Büyükşehir Belediye Başkan adayı Hamza Dağ, AK Parti İzmir Milletvekili Eyyüp Kadri İnan, AK Parti Konak Belediye Başkan adayı Ceyda Bölünmez Çankırı katıldı. İHA