?>
Suriye: Eski komşu, yeni kurtlar sofrası...
Ankara ve Şam arasında 13 yılın ardından barış rüzgârları esiyor. Her iki taraftan da birbirini destekleyici açıklamalar geliyor.
Peki, bu yakınlaşma ve karşılıklı olarak masaya davet çağrılarının arazide karşılığı var mı? Türkiye ile Suriye iç savaştan önceki duruma tekrar gelebilirler mi?
Birçok farklı bakışa rağmen genel kabul “görüşülmeli ama nasıl” sorusunda gelip kilitleniyor. Herkes kendince bir ön koşul veya yol haritası belirtiyor.
Çünkü köprünün altından çok sular aktı. Suriye’de artık muhatap sadece Şam yönetimi değil. Suriye toprakları küresel güçlerin birbirine el ense çektiği bir karta dönüştü.
Şimdi Türkiye’nin Suriye ile görüşmesi demek, maalesef sadece iki ülkenin görüşmesi anlamına gelmeyecek.
13 yıl önce Saadet Partisi "Sağduyulu Çözüm" önerisini sunarken karşı çıkanlar, Saadet Partisi’ni eli kanlı diktatörle el sıkışmakla suçlayanlar, 1 milyona yakın insanın hayatını kaybettiği, 7-8 milyon insanın yerinden yurdundan olduğu bir ortamda ancak şimdi 13 yılın ardından Millî Görüş Hareketi’nin dediği noktaya geldi. Fakat 2010’daki Suriye ve Orta Doğu yok şimdi. Bölge bir hayli karışık. Suriye adeta bir kurtlar sofrasına dönüşmüş durumda.
Geçtiğimiz günlerde Kayseri'de meydana gelen olaylara tepki olarak, Suriye'de Türkiye karşıtı çirkin olaylar meydana geldi.
Basit gibi görünen sokak olayları kısa sürede silahlı eylemlere dönüştü. Aslında olayın boyutları bambaşkaydı: "Türkiye bizi Esad'a sattı" sloganları atılıyordu. Yani yakınlaşma çabaları ve sonuç alabilmek zannedildiği gibi öyle çok kolay olmayacak. Üzerinde çok titizlikle durulması gereken detaylar var. Bir taraftan Suriye’de fiili olarak bulunan diğer ülkeleri, diğer taraftan olası bir anlaşmayla kendi ülkelerine geri dönmek istemeyenleri kullanması muhtemel odakların provokasyonlarını düşünmek zorundayız.
Şu konuyu net olarak bilmemiz lazım. Birileri bizim Suriye ile normalleşmemizi istemiyor.
Peki kim bunlar? Ankara-Şam münasebetleri ilanihaye böyle mi kalmalı?
Öncelikle Suriye'de aktif olan aktörlere bakalım: ABD liderliğinde uluslararası koalisyon yani İngiltere, Fransa sonra İran, Rusya ve İsrail.
Suriye'de aktörler karşıt iki taraf olarak hareket ediyor.
Rusya-İran- Suriye yani Beşar Esad ve ABD-İsrail-YPG/PKK.
Rusya ve İran her ne kadar Esad'la müttefik olsa da ittifak içerisinde de bir güç mücadelesi var.
Rusya sahillere, İran iç bölgelere yayılmış durumda. İran kendine göre tarif ettiği "Direniş Hattı" ekseninde hareket ediyor, bu hattı korumaya çalışıyor.
Golan'da İran üsleri var. İran, Hizbullah ile olan ilişkilerini bu bölgeden takip ediyor. Suriye’nin iç bölgelerindeki kentler İran tarafından inşa ediliyor.
Rusya’ya göre ise Suriye önemli bir askeri üs, ABD'ye karşı etkin bir koz ve Akdeniz'e çıkış kapısı.
Rusya ayrıca PKK/YPG ile de ikili oynuyor. Moskova'da PKK'nın ayrı, YPG'nin ayrı ofisleri var.
İran ve Rusya arasında Suriye’de kontrollü bir paylaşım olsa da aralarındaki ekonomik rekabetin çok güçlü olduğunu söylemek mümkün.
4 sene önce Beşar Esad'ın teyzesinin oğlu Oligark Rami Mahluf İran'la iş birliği içerisinde diye Moskova'nın baskısıyla gözaltına alınmış, banka hesaplarına el konulmuştu.
Rusya, Suriye sahasında 2013'ten bu yana taviz vermeden kendi etkinliğini devam ettiren statükoyu korumaya çalışıyor. 36 askerimizin şehit edilmesi, Esad'ın teyzesinin oğlunun oyun dışı bırakılması, İran'a sahillerin kapatılması, hatta İran üslerine İsrail saldırıları yapıldığında S-300'lerin aktif hale getirilmemesi bunun açık örneği.
Ukrayna Savaşı’na kadar Rusya’nın İsrail ile olan ilişkilerini etkilememesi için İran ile yürüttüğü süreçte bugüne göre daha dikkatli olduğunu da söyleyebiliriz. Ayrıca Rusya diğer aktörlerin manevra alanlarını iyi biliyor. Atacakları olası adımları masaya yatırıyor, iyi takip ediyor.
Bunun yanında Lübnan-İsrail savaşı gittikçe yakınlaşıyor. Bu savaşın başta Suriye’yi ve daha sonra bölgemizi çok ciddi açılardan bir istikrarsızlığa sürükleyebileceğini tahmin etmek zor değil.
Bilindiği üzere 1975-1991 yılları arasındaki Lübnan iç savaşında ve 1982- İsrail'in Lübnan saldırısında Beşar Esad'ın babası ve dönemin Suriye Cumhurbaşkanı Hafız Esad Lübnan'ın yanında yer almıştı.
Yine 2006- Hizbullah-İsrail savaşında Beşar Esad Lübnan'ı açık bir şekilde desteklemişti.
Üçüncü Lübnan-İsrail savaşında Tel Aviv-Washington Hattı kendi iç ve bölgesel sorunlarıyla meşgul olan ve Türkiye ile ilişkilerini yoluna koyamamış bir Suriye görmek istiyor.
Üstüne üstlük Ağustos’ta YPG Suriye'de yerel seçim yapmak istiyor. Bu durum bile yaz aylarında Suriye'yi ciddi şekilde meşgul edebilir.
Son olarak şunu ifade edeyim; Türkiye-Suriye masaya maksimum noktada kendi gündemleriyle oturmalıdır.
Şu an Rusya'nın önceliği İdlib'i muhaliflerden temizleyerek M-5 karayolunu açmak, ABD ise orada garnizon "devleti" kurmanın peşinde. İdlib’e saldırılar olursa bu Türkiye için en az 1,5-2 milyon yeni sığınmacı demektir.
Diğer aktörlerin de tabii ki başka planları var. İşte bu nedenle Ankara-Şam doğrudan konuşabilmenin yollarını aramalıdır. Türkiye-Suriye sınır hattının güvenliği, Suriyelilerin vatanlarına geri dönüşlerinin insani ve hukuki zeminde sağlanması için gerekli çalışmalar yürütülmelidir. Vekalet savaşlarının unsurları oldukları ortaya çıkan gelişmelerle çok daha iyi anlaşılan silahlı terör unsurlarının süreci zehirlemelerinin önüne geçilmelidir.
Mustafa Kaya
YAZARIN DİĞER YAZILARI
-
Yahya Sinvar
20-10-2024
-
Dünyayı Yöneten Mini Beyin; Çip
13-10-2024
-
Siyonist İşgal Kapımıza Dayandı...
29-09-2024
-
Afganistan: İmparatorluklar Mezarlığı
22-09-2024
-
Bir Kırılma Noktası Olarak 11 Eylül
15-09-2024
-
Akdeniz'in İki Sütunu
08-09-2024
-
Dünya Barış Günü’nde Barışa Hasret Dünya
01-09-2024
-
İsrail, İşgali Genişletmenin Peşinde...
25-08-2024
-
"Maymun Çiçeği" yayılıyor, yine mi başlıyoruz?
18-08-2024
-
Gitti KKM, geldi “Cary Trade”
11-08-2024
-
İsmail Heniyye suikastı nasıl okunmalı?
04-08-2024
-
Çin’in siyasi açılımları ne anlama geliyor?
28-07-2024
-
Sinsi ve sistemli bir savaş metodu olarak uyuşturucu…
21-07-2024
-
NATO, Dünya Savaşına mı hazırlanıyor?
14-07-2024
-
Suriye: Eski komşu, yeni kurtlar sofrası...
07-07-2024
-
Üçüncü Dünya Savaşı çıkar mı?
30-06-2024
-
Kıbrıs'ta kurulan kirli ittifak ve Lübnan
23-06-2024
-
Tarım neden milli güvenlik sorunudur?
09-06-2024
-
Türkiye neden "yaşlanıyor?"
02-06-2024
-
Kesiş Yuri’nin ruhu balkanlara geri mi dönüyor?
26-05-2024
-
Çin-Rusya yakınlaşması ne anlama geliyor?
19-05-2024
-
Kıbrıs, Alaska olmamalı…
12-05-2024
-
Amerikalılar Narkozdan Uyanıyor mu?
05-05-2024
-
Türkiye, Irak ve Kalkınma Yolu Projesi
28-04-2024
-
Gitti IMF, Geldi Dünya Bankası; Peki Değişen Nedir?
21-04-2024
-
Netanyahu "can" çekişiyor…
14-04-2024
-
"Kalpgah’a sahip olan dünyayı yönetir"
01-04-2024
-
Moskova'da kanlı gece: Putin şimdi ne yapacak?
24-03-2024
-
Gazze'de tehlikeli oyunlar
18-03-2024
-
Dünya ikinci Trump dönemine hazır mı?
10-03-2024
-
Hedef: Türkiye ve İran’ı karşı karşıya getirmek
26-02-2024
-
Tunus: Devrim neden başarısız oldu?
18-02-2024
-
Kahire ortak hareket ederse bölgede neler değişir?
11-02-2024
-
ABD Orta Doğu’dan Çekilir mi?
05-02-2024
-
Türkiye’nin İsveç-NATO Kararı Hayırsız “Evet” mi?
29-01-2024
-
Lahey Adalet Divanı ve Soykırım Suçlusu İsrail
15-01-2024
-
Ortadoğu'yu Sarsan Olayların Perde Arkası
09-01-2024
-
2023 Yılının Sonuna Doğru Akılda Kalanlar
25-12-2023
-
Hasan Bitmez Ağabeye
17-12-2023
-
İsrail'in Sinsi Planı: Böl, Parçala, Yönet/Yok Et…
12-12-2023
-
Avrupa Komisyonu Raporu ve Türkiye
04-12-2023
-
Kıbrıs ve İsrail vatandaşlarına toprak satışları
27-11-2023
-
Gazze’de Yaşananlar Neden Bir Soykırımdır?
19-11-2023
-
Cumhuriyet Umuttur…
03-11-2023
-
“Ya Rab, Bu Uğursuz Gecenin Yok mu Sabahı?”
22-10-2023
-
Tarihin Sonu mu, İnsanlığın Sonu mu?
20-10-2023
-
Meclis Açılırken Gündemde Neler Var?
01-10-2023
-
Doğu Türkistan ve Yaşananların Arka Planı
24-09-2023
-
ABD-Ermenistan Tatbikatı ve Rusya
10-09-2023
-
Darbeler Serisi, Afrika ve Özgürlük
03-09-2023
-
Rusya, Putin ve Wagner, Prigojin
27-08-2023
-
Genç İşsizlerin Sayısı Neden Artıyor?
20-08-2023
-
Deneme-Yanılma Siyaseti
17-08-2023
-
Afrika Uyanışı ve Türkiye
06-08-2023
-
En Büyük Kaynak İsrafı; Beyin Göçü
30-07-2023
-
Siyasi Tavizler ve Orta Gelir Grubu Sorunu
26-07-2023
-
Türkiye, İsveç’in NATO Üyeliğine Neden Onay Verdi?
16-07-2023
-
Yeni Grup, Taze Kan
09-07-2023
-
Seçim Zamanları Dışında İktidarları Denetlemek
02-07-2023
-
Taşeron Ordular Çağı
25-06-2023
-
14 Mayıs, Kamuoyu ve Doğru Anket Nasıl Yapılır?
07-05-2023
-
Sudan Neden Bu Halde?
30-04-2023
-
Oyuna gelmemek
05-02-2023
-
ABD’nin F-16 oyunları
02-02-2023
-
Parti Devleti ve Dünün Yanlışlarından Ders Almamak
18-01-2023
-
Türkiye – Suriye Normalleşmesi, ABD ve Avrupa Birliği
16-01-2023
-
“Tensipleriyle ve talimatlarıyla”
15-01-2023
-
Cumhurbaşkanı adayı ve çalışma yöntemi tartışmalarına dair…
09-01-2023
-
Yunanistan’ın hedefi ne?
08-01-2023
-
“Bir Seçim Nasıl Kazanılır?”
01-01-2023
-
Demokrasi, seçim, anayasa, gençler, özgürlük, güvenlik ve Tunus
25-12-2022
-
Büyük Orta Doğu Projesi ve “Condi’nin Savaşları”
11-12-2022
-
Suriye, Mısır ve Kurumsal Akıl
08-12-2022
-
Seçmen Davranışları Değişiyor mu?
05-12-2022
-
Mısır ile Normalleşme
30-11-2022
-
“Suriye ile Sil Baştan…”
29-11-2022
-
İstiklal Caddesi Terör Saldırısı
28-11-2022
-
Türk Devletleri Teşkilatı ve KKTC
27-11-2022
-
Bir Beka Sorunu Olarak İç Göç…
06-11-2022
-
Saatleri İktidara Ayarlama Kongresi
04-11-2022
-
Muhalefetteki Son Kongre…
31-10-2022
-
Medya, Hakikat, Siyaset ve Toplum
24-10-2022
-
“Mızıka Çalındı Düğün mü Sandın”
23-10-2022
-
Rusya İçin Ukrayna Tüneli’nden Bir Çıkış Yolu Var mı?
21-10-2022
-
Sağ, Sol, CHP ve Başörtüsü
20-10-2022
-
Altılı Masa Neden Başarılı Olmak Zorunda?
19-10-2022
-
Tehlike Çok Büyük…
18-10-2022
-
Mussolini’nin Ruhu İtalya’ya Geri mi Dönüyor?
14-10-2022
-
Soğuğundan Sıcağına Doğru Savaş ve ABD-Rusya Hesaplaşması
26-09-2022
-
Nancy Pelosi’nin Gözyaşları
25-09-2022
-
Şanghay, Fotoğraflar Savaşı ve Türkiye
18-09-2022
-
“Açık Balkan-Open Balkan” Girişimi ve Bölgesel Barış
14-09-2022
-
Malezya İslam Partisi Kongre İzlenimleri
11-09-2022
-
Sovyetler, Rusya ve Gorbachev
04-09-2022
-
Son Gündem ve İmam Hatip Okulları
28-08-2022
-
Romantizm Tutsaklığı veya Günlük Politikalarla Devlet Yönetmek
21-08-2022
-
Suriye ve ayaküstü diplomasi
14-08-2022
-
Soçi Zirvesinin Bazı Şifreleri
12-08-2022
-
Tayvan restleşmesinin kazananı kim?
07-08-2022
-
Tahıl Diplomasisi
31-07-2022
-
Merkel Usulü Devir Teslim ve Schwäbische Hausfrau
17-07-2022
-
İktidarın seçimleri kaybetmesi dünyanın sonu mu?
03-07-2022
-
Samsun – Çarşamba, Terme Notları
28-06-2022
-
Batı, Bu İktidarın Devam Etmesini mi İstiyor?
26-06-2022
-
Partilere Üyelik ve Türkiye Örneği
22-06-2022
-
Yunanistan seçimleri ne zaman?
19-06-2022
-
Teknoloji, Medya, Toplum ve Siyaset
09-06-2022
-
Saadet Partisi Ne Yapmaya Çalışıyor?
05-06-2022
-
Konu Yine Tarım, Okumayın, Üzülürsünüz
29-05-2022
-
Sahi GAP Projesi Ne Oldu?
22-05-2022
-
“Ene Şirin Ebu Akile”
15-05-2022
-
“KUDÜS’ÜN, SİNA’NIN BAYRAMI NASIL?”
02-05-2022
-
Sığınmacılar, Göçmenler ve Suriye ile Görüşmek
24-04-2022
-
UKRAYNA'YI ALIP,RUSYA'YI KAYBETMEK
28-02-2022
-
MUHALEFETİN YUVARLAK MASASI, İTTİFAKLAR VE KOALİSYON
20-02-2022
-
KIRILGAN DEVLETLER VE İNSANİ YAŞAM STANDARTI
13-02-2022
-
UKRAYNA'DAN BİR VİETNAM ÇIKAR MI?
30-01-2022
-
FİLİSTİN İÇİN "DAYANIŞMA BİR EYLEMDİR"
23-01-2022
-
MEŞHUR ANNE SÖZÜ VE UKRAYNA
16-01-2022
-
SAKIN YUKARI BAKMA!
09-01-2022
-
SURİYE'DE ÇÖZÜMÜN AYAK SESLERİ Mİ?
02-01-2022
-
İKİ PAPA VE ROMALILAŞAN HIRİSTİYANLIK
30-12-2021
-
"NEREYE GİDECEK BU İŞİN SONU..."
22-12-2021
-
AH LİYAKAT, AH MERİTOKRASİ
19-12-2021
-
YERLİ MALI HAFTASI'NI HATIRLAYAN VAR MI?
14-12-2021
-
BÖLGEMİZ SICAK SAVAŞA MI SÜRÜKLENİYOR
12-12-2021
-
TÜRKİYE'NİN KENDİ OLMASI ÇOK MU ZOR?
08-12-2021
-
SURİYE'NİN HATAY AÇIKLAMASI NASIL OKUNMALI?
05-12-2021
-
TENCERENİN HATIRLATTIKLARI
30-11-2021
-
DIŞ POLİTİKA VE KIRMIZI ÇİZGİLER
29-11-2021
-
KIBRIS'TAN NOTLAR VE DEVLETİN ADI MESELESİ
21-11-2021
-
SQULD GAME VE ADALETİN BU MU DÜNYA?
17-11-2021
-
NEMESİS NEDİR?
07-11-2021
-
GÖRÜNEN KÖY
02-11-2021
-
BÜYÜKELÇİLER,AVRUPA KONSEYİ,AİHM, KAVALA VE TÜRKİYE'NİN SÜREÇ YÖNETİMİ
31-10-2021
-
DIŞ POLİTİKANIN İHTİYACI
24-10-2021
-
YUNANİSTAN ÜZERİNDEN KURGULANAN PLANLAR
19-10-2021
-
SOKAK NE DİYOR?
13-10-2021
-
DIŞ POLİTİKADA GÜNÜ KURTARMAK MI? GELECEĞİ KURGULAMAK MI?
11-10-2021
-
ALMAN SEÇMENİ NE MESAJ VERDİ?
28-09-2021
-
BOP -"BÜYÜK OSMANLI PROJESİ"
26-09-2021
-
AKDENİZ’DE NASIL KUŞATILIYORUZ?
21-09-2021
-
İSLAMOFOBİ BİR İNSANLIK SUÇUDUR
19-09-2021
-
İDLİB'TE DÜĞMEYE KİM BASTI?
14-09-2021
-
TÜRKİYE SEÇİM ATMOSFERİNE GİRDİ Mİ?
05-09-2021
-
IRAK'TA BİR ŞEYLER OLUYOR
31-08-2021
-
AFGANİSTAN İÇİN KÖPRÜDEN ÖNCE SON ÇIKIŞ
29-08-2021