TÜİK, enflasyon tartışmalarına ve kurumla ilgili çıkan haberlere ilişkin geniş bir açıklama yaptı. Kurumun açıklamasında bilimsel açıdan TÜFE’ye eleştiri getiremeyen çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbız ile seçtikleri birkaç başlığa dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yanıltıcı beyanlarının devam ettiği belirtilirken, “Çıkan tartışmalar, Türkiye İstatistik Kurumu’nun, Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkeler, EFTA ülkeleri, ABD ve Kanada’da olduğu gibi seçilmiş homojen maddeler haricinde kalan ürünlerin fiyatlarının yayımlanmaması kararının ne denli isabetli olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur” denildi.
AB’YE ÜYE VE ADAY ÜLKELER
TÜFE sepetinde 2024 itibarıyla 12 ana harcama grubu altında 43 harcama grubu yer aldığı vurgulanan açıklamada, bu harcama grupları altında ise 90 alt harcama grubu bulunduğu, onların da altında yer alan 143 temel başlıkta ise 406 madde ve bu maddeler altında da 913 madde çeşidi bulunduğu ifade edildi. Açıklamada “Örneğin uzman doktor ücreti temel başlığı altında ‘Muayene katılım payı (Devlet Hastanesi, Uzman Dr.), ‘Doktor muayene ücreti (Muayenehane, Uzman Dr.)’ , ‘Doktor muayene ücreti (Özel Hastane, Uzman Dr.), ‘İlaç katılım payı’ gibi farklı madde çeşitleri yer alıyor” denildi.
İlgili temel başlık düzeyinde hesaplanan fiyat ve değişim oranının matematiksel olarak yalnızca uzman doktor muayene ücretindeki değişimi ifade etmediği kaydedilen açıklamada, “Manipülasyonlara mahal verilmemesi adına dünyanın önde gelen ülkelerinin hiçbirinde madde düzeyinde tüm fiyatlar hesaplanmamakta ve yayımlanmamaktadır. Bu bağlamda TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir” denildi.
BARKOD VERİLERİ YÜZDE 42.6
TÜİK’in enflasyon hesaplamalarında yenilikçi veri toplama yöntemleri kullandığına işaret edilen açıklama şöyle devam etti: “Barkod (satış) verilerinin TÜFE veri derleme süreçlerine entegre edilmesine yönelik çalışmalara 2018’de başlandı. İlk olarak 2021 yılında kullanılan barkod verileri, toplam fiyat sayısının yaklaşık yüzde 21’ini oluşturmuştur. 2024 yılı itibarıyla, barkod verileriyle derlenen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yüzde 42.6’sını oluşturmaktadır. Ayrıca web kazıma yöntemi de 2022’den itibaren TÜFE hesaplamalarında kullanılmaya başlandı. Madde tanımları ve yapısı gereği web kazıma ile fiyat derlenmesi yöntemleri; uygun olan beyaz eşya, elektronik ürünler, giyim, mobilya, sıfır otomobil ve otobüs bileti fiyatları için ilk kez 2022 yılında internet üzerinden derlenen fiyatlar endeks hesaplamalarında kullanılmış olup, 2024 yılı itibarıyla bu yöntemle elde edilen fiyat sayısı toplam fiyat sayısının yaklaşık olarak yüzde 5.1’ini oluşturmaktadır. İnternet üzerinden web kazıma yöntemi ile derlenen fiyatlardan ilgili ayın 1’i ile 24’ü arasında olan kısmı hesaplamalarda kullanılmaktadır. Bu yöntem, TÜFE’nin zamanlılığını geliştirerek veri derleme sürecini hızlandırmaktadır. Ayrıca, web kazıma yönteminde gıda ürünleri gibi barkod tarama ve alandan veri toplama ile elde edilen veriler kullanılmamakta, fiyatın web üzerinden derlenmesinin uygun kabul edildiği ürünler derlenmektedir.”